Stel je dit eens voor: Een klaslokaal waar 61% van de Europese leerlingen stiekem AI vraagt om te helpen met hun huiswerk. Nee, dit is geen sciencefiction, dit is maandagochtend in 2025.
Welkom in het wilde grensgebied van het onderwijs, waar een generatie die nooit een wereld zonder smartphones heeft gekend, nu omgaat met AI als een doorgewinterde cowboy die vakkundig een lasso hanteert. Ze zijn de meest technisch onderlegde generatie in de geschiedenis van de mensheid en ze hebben Large Language Models (LLM's) die hun werk doen nog voor ze hebben ontbeten.
AI in het onderwijs: Het is ingewikkeld
De strijdlijnen over AI in het onderwijs zijn getrokken en ze zijn net zo genuanceerd als een Twitter-ruzie.
In de ene hoek staan de optimisten, die een t-shirt dragen met "AI zal het onderwijs redden" en dromen van utopieën van gepersonaliseerd leren, waarbij elke leerling op maat gemaakte instructies krijgt en leraren tijd vrijmaken om zich te richten op het echte lesgeven.
In de andere hoek: de critici, die zich vasthouden aan versleten exemplaren van "1984" en waarschuwen dat AI studenten zal veranderen in kritiekloze zombieplagiaatplegers die niet voor zichzelf kunnen denken en van wie de gegevens worden geoogst door corporate overlords.
Zoals ICT Noorwegen opmerkt, ontbreekt het dit debat vaak aan "nuance en wordt het meer gedreven door emoties en angsten dan door feiten". Het is alsof je mensen ziet discussiëren over de vraag of vuur goed of slecht is, in plaats van te bespreken hoe je het veilig kunt gebruiken om eten te koken.
Als AI op hol slaat: De dreiging van desinformatie
Het World Economic Forum rangschikt desinformatie onder de wereldwijde toprisico's tussen 2024 en 2026. Large Taal Models (LLM's) kunnen misleidende of bevooroordeelde inhoud genereren, soms als gevolg van onschuldige hallucinaties, andere keren als hulpmiddel voor manipulatie. In zijn onderzoeksartikel uit 2025, LLM's, waarheid en democratie: Een overzicht van risico'swaarschuwt Mark Coeckelbergh dat politieke Groepen LLM's kunnen bewapenen om verkeerde informatie te verspreiden. Toch blijft de verantwoordelijkheid voor het aanpakken van deze risico's grotendeels in handen van Big Tech.Ondertussen laat Big Tech zijn politieke spierballen zien. President Trump heeft het toezicht AI al teruggedraaid door het Office of Management and Budget te instrueren om de richtlijnen voor het gebruik van AI in federale agentschappen te versoepelen. De American Civil Liberties Union stelt dat zijn boodschap duidelijk is: volle kracht vooruit, veiligheidsvoorzieningen optioneel.
Verloren in de vertaling: Het vooroordeel onder de oppervlakte
Onderzoekers Aleksandra Urman en Mykola Makhortykh ontdekten iets fascinerends: vraag een AI in verschillende talen over de invasie van Rusland in Oekraïne, en je kunt je afvragen of je het over dezelfde gebeurtenis hebt. AI heeft verschillende politieke petten op, afhankelijk van welke taal je spreekt. Uit het onderzoek bleek ook dat de mate van ongelijkheid tussen talen varieerde tussen verschillende LLM's.
Stel je voor dat een geschiedenisklas op de middelbare school drie verschillende AI vraagt naar de Tweede Wereldoorlog en ze krijgen interpretaties die zo verschillend zijn dat ze net zo goed totaal verschillende tijdlijnen hadden kunnen beschrijven. Het is alsof je drie ooggetuigen vraagt om hetzelfde auto-ongeluk te beschrijven met verhalen over een sedan, een ruimteschip en een paardenkoets.
Het digitale kompas van Europa: Waarden vóór viraliteit
Als Europeanen benaderen we deze uitdagingen met onze kenmerkende mix van innovatie en humanitaire waarden.Onze visie op digitaal leren gaat verder dan flitsende technologie en is gericht op het creëren van omgevingen waar:
- De privacy van studenten wordt bewaakt
- Docenten informatie kunnen verifiëren zonder dat ze een graad in computerwetenschappen voor nodig hebben
- Technologie het onderwijs dient, niet de aandeelhouders
- Digitale hulpmiddelen de menselijke band versterken in plaats van deze te vervangen
De nieuwe gereedschapskist van de docent: Verder dan verbieden
"Wij geloven er sterk in dat AI-vaardigheid, kinderen op een ontwikkelingsgerichte manier leren wat AI wel en niet is en hoe ze die tools op een verantwoorde manier kunnen gebruiken, een betere aanpak is dan een regelrecht verbod op AI ", zegt Amanda Bickerstaff, CEO van AI For Education en voormalig docent.
AI verbieden op scholen is niet de juiste aanpak. Het betekent dat leerlingen het toch wel zullen gebruiken, maar dan zonder begeleiding. In plaats daarvan leren slimme docenten leerlingen om:
- AI inhoud te vergelijken met geverifieerde bronnen
- Vragen te stellen die nuttige informatie opleveren zonder in vooroordelen te vervallen
- Te herkennen wanneer AI gepast is (onderzoeksuitgangspunten) en wanneer niet (persoonlijke meningen vormen over complexe ethische kwesties).
Transparantie als leidend principe
In Europa vinden we dat AI in het onderwijs transparant moet zijn. Algoritmen die van invloed zijn op het onderwijs moeten open blijven voor toetsing, met kritiek op de bron die in systemen is ingebouwd in plaats van te worden behandeld als optionele extra's.
Dit betekent dat EdTech-ontwikkelaars hun AI moeten uitleggen. Scholen en ouders verdienen het om in de "zwarte doos" van educatieve AI te kijken, om ervoor te zorgen dat AI leerlingen dient in plaats van hun perspectieven vorm te geven zonder verantwoording af te leggen. Je kunt hier meer lezen over hoe itslearning met AI werkt.
Het klaslokaal van morgen: Technologie waarin de mens centraal staat
De Europese onderwijstechnologiesector creëert niet alleen tools; we werken aan een digitale toekomst waarin democratische waarden en uitmuntend onderwijs hand in hand gaan.
Het onderwijs van morgen gaat niet alleen over het toevoegen van meer schermen en knipperende lampjes. Het gaat over het behouden van onze menselijkheid in een steeds digitalere wereld. Het gaat over het creëren van omgevingen waarin iedereen zich kan ontwikkelen tot zijn of haar beste zelf, ondersteund door technologie die onze onderwijstradities en Europese waarden versterkt.
Doe mee aan het gesprek: Iedereen heeft een rol
Hoe kun je bijdragen?
- Als je een docent bent: Begin gesprekken over AI op jouw school. Deel je ervaringen met het integreren van AI in je klas.
- Als je een beleidsmaker bent: Pleit voor doordachte AI-richtlijnen die een evenwicht vinden tussen innovatie en de juiste voorzorgsmaatregelen.
- Als je een ouder bent: Praat met je kinderen over hoe ze AI tegenkomen bij het leren. Moedig ze aan om digitale informatie met gezond scepticisme in twijfel te trekken.
- Als je een EdTech-ontwikkelaar bent: Ontwerp met transparantie en betrek echte leerkrachten bij je ontwikkelingsproces.
Door leerlingen uit te rusten met de vaardigheden om met vertrouwen en kritisch denken door onze AI wereld te navigeren, bereiden we ze niet alleen voor op de toekomst. We bouwen aan een digitaal leerlandschap dat onze hoogste onderwijsambities waardig is. Dit is niet alleen een kans; het is onze verantwoordelijkheid.
De vraag is niet of AI in het onderwijs thuishoort. Het is er al. De echte vraag is of we er doelbewust vorm aan geven of dat we simpelweg reageren op wat Silicon Valley onze kant op stuurt. Europa heeft lang een evenwicht gevonden tussen innovatie en ethische verantwoordelijkheid. Dit moment is niet anders.